İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir

Tarihsel gelişim açısından Türk edebiyatı 1960’tan sonra yeni bir döneme girer. 1960–1980 yıllarıyla sınırlanan bu dönemin özelliği çok seslilik ve çok boyutluluktur. 1960 yılından sonra İkinci Yeni şiiri kendi içinde biçimsel aşırılıklardan arınarak yeni imgelere, dize işçiliğine dayanan şiirci bir yapı kurmayı amaçlayan arayışlarla gelişimini sürdürdü. Bu yıllarda yeniden gündeme gelen toplumcu şiir geçilen bütün deneyleri özümseyerek yeni bir gelişim sürecine girdi.

1960 sonrasında yetişen ve İkinci Yeni Şiir Akımı etiketinde şiirler yazan gençlerin toplumcu şiire yönelişi de bu yıllardadır.

İsmet Özel ve Ataol Behramoğlu’nun şiirleri bu yoldaki önemli örneklerdendir.

1960 kuşağı şairlerinden İsmet Özel, İkinci Yeni deneylerinden yararlanarak, taze buluşları yoğun söyleyişleri ve mistik bir hava yaratma ustalığıyla dikkat çekti. İkinci Yeni şiirini en iyi özümlemiş, kendi sesini en çabuk bulan şairlerden biriydi. Yabancılık ve başkaldırı İsmet Özel şiirinin iki izleğini oluşturur. İsmet Özel, İkinci Yeni şiir’den toplumcu şiire ve İslami dünya görüşüne bağlanırken kendisi olabilen usta işi bir şiir geliştirmiştir.

Ataol Behramoğlu da yayımladığı kitaplarıyla kuşağının önde gelen şairlerinden oldu. Yazdıklarında yaşamın her anı, her görüntüsü şiire bütünüyle girdi.

Dünyayı algılamayı şiirinin ekseni yapan Süreyya Berfe doğal, yalın şiirin hep kendi kalmasını bilmiş şairlerindendir. Onun şiiri şiir olamayacağını sandığımız yalın malzemeden oluşur. Dünya ile şiir arasında bıçak sırtı bir dengenin kurulduğu bir şiir dünyası vardır. Süreyya Berfe’nin şiirleri güçlü bir ironi taşır.

Bu dönem toplumcu şiirin sesinde, ritminde, ahenginde İkinci Yeni olarak bilinen şiirden farklılaşma gözlemlenir. Şiir dili ve söyleyişinde aşırılıklardan kaçınılarak uzak çağrışımlara yer verildi. Açık bir anlatıma yönelindi. Geleneksel söyleyişten yararlanmaya çalışıldı.

Toplumcu şairler kendilerini toplumun sesi, sözcüsü olarak gördüler. Şiir dünyasında toplumcu şiir yeniden değer kazandı.

Toplumcu Şiirde Öne Çıkan Temalar

İkinci Yeni şiirinin fazlaca işlediği bunalım, yalnızlık ve sıkıntının yerini ümit, geleceğe inanç ve hayatın zorluklarına direnme isteği gibi temalar aldı…

1970–1980 yılları arasında şiirde slogan öne çıktı.

1950’den 1980’e uzanan dönemde Metin Eloğlu, Özdemir Asaf, Can Yücel, Gülten Akın, Hasan Hüseyin, Ahmet Oktay, Hilmi Yavuz, İlhan Demiraslan, Refik Durbaş, Cahit Zarifoğlu, Metin Altıok, İsmet Özel, Süreyya Berfe, Ataol Behramoğlu gibi şairleri sayabiliriz.