Rehberliğin Tanımı, Amacı ve Özellikleri

Uzman Öğretmenlik Eğitim Programı ve Başöğretmenlik Eğitim Programı: Özel Eğitim ve Rehberlik- Rehberliğin Tanımı, Amacı ve Özellikleri

Rehberlik kelimesinin sözlük anlamı “kılavuzluk etme, yol gösterme, öncülük etme” vb şekillerde kullanılır. Ancak eğitimdeki rehberlikte, bilimsel anlamda böyle bir yol gösterme yoktur. Bireylerin sağlıklı bir şekilde gelişimi için rehberlik hizmetlerine ihtiyaç vardır. Bu yüzden rehberlik hizmetleri çağdaş eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır. Bireyin kendini gerçekleştirmesine ve sahip olduğu potansiyelleri açığa çıkarmasına yardımcı olmaktır.

Rehberlik, bireyin kendini tanıyıp anlayıp kabul edip, çevresindeki olanakların farkına varıp, kendisiyle ilgili doğru kararlar vererek kendini gerçekleştirmesine yardımcı olma sürecidir. Bu aynı zamanda çağdaş eğitim anlayışının da nihai amacıdır. Rehberliğin ilk amacı, bireyin kendini tanımasına yardımcı olmak, nihai (asıl) amacı ise bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır.

Kendini tanı >> Çevreyi tanı >> Neler yapabileceğine dair doğru kararlar ver >> Kendini gerçekleştirme

Karar verme aşamasında olan bireylere öncelikli olarak yapılması gereken yardım, bireyin kendini tanımasına ve hedefini belirlemesine yardımcı olmaktır. Asla birey adına başkası karar vermemelidir.

Rehberliğin Amaçları

Bireyin kendisini tanımasına, anlamasına ve kabul etmesine yardımcı olma.

Birey, beden ve zihinsel yeteneklerini, güçlü ve zayıf yanlarını, sevdiği ve sevmediği etkinlikleri, psikolojik ihtiyaçlarını, tutum ve değerlerini tanıyıp kabul ettiği zaman kendini tanımış olur. Danışman, danışanına bir ayna tutuyormuşçasına hareket etmelidir. Kişiye kendisini göstermelidir.

“Ne yapacağımı bilemiyorum?”, “nerde hata yapıyorum?”, “nasıl davranmalıyım?” gibi sorular kişinin kendini tanımaya yönelik sorularından bazılarıdır.

Kişi kendini doğru tanımalı, tanımlamalı, kapasitesini bilmeli ve gerçekçi olmalıdır. Çünkü bunu başaramayan bir kişi sorunlarına da gerçek çözümler üretemez.

Bireyin çevresindeki imkânları tanımasına yardımcı olma.

Birey çevresindeki imkânların farkına vardığı zaman, kendisine uygun olanı ve gelişimine katkı sağlayacak olan fırsatları daha iyi görür. Bireyin çevresindeki imkânları öğrenmense yönelik hizmetler; rehberliğin bilgi verme olarak da adlandırılan ikincil işlevleridir. Kişinin ilgi, yetenek ve değerlerine uygun okullar, programlar ve meslekler hakkında bilgi verme, verimli ders çalışma yollarını öğretmen, disiplin kurallarını açıklama, boş zamanları değerlendirme etkinlikleri bu işlevin kapsamındadır.

Bireyin sahip olduğu potansiyelleri kullanabilmesine yardımcı olma.

Bu işlev 1. ve 3. işlevin uzlaşmasıdır. Kendini doğru tanıyan gerçekçi bireyler yeteneklerini uygun koşullarda kullanırlar ve doğru kararlar verebilirler. Böylece kendilerini gerçekleştirmiş olurlar. Çünkü kendini gerçekleştirmenin yolu bireyin kendisini doğru tanıyıp yeteneklerini uygun şekilde kullanmasıdır.